تجارب آموزش الکترونیک در ایران و جهان

 چکیدهاین پژوهش با هدف شناسایی موسسات و دانشگاههای داخل و خارج از کشور ،الزامات اجرای آموزش الکترونیک و مشکلات سازمانها و موسسات در اجرای آموزش الکترونیک تهیه شده است. روش تحقیق استفاده شده در این پژوهش روش تحلیلی و تطبیقی است. با بررسیهای انجام شده در داخل کشور، سیزده دانشگاه و پنج موسسه و دو روستا ، آموزش الکترونیک ارائه می دهند و وب سایت‌های این نوع آموزش را در شبکه اینترنت ایجاد کرده اند. در خارج از کشور به دلیل تعداد بیشمار این موسسات فقط و دانشگاهها و موسسات مطرح در این زمینه معرفی شده اند که عبارتند از چهار دانشگاه و هشت موسسه که با سند کاوی منابع فارسی و لاتین و جستجو ۲۰۰ وب سایت اطلاعات لازم جمع آوری و تحلیل شده است.برای اجرای آموزش به روش جدید مدیران سازمانها و موسسات باید مقدماتی را در سازمانها فراهم کنند.

در یک نگاه کلی الزامات آموزش به روش جدید همه مراحل اجرایی این روش را بصورت همه جانبه در بر می گیرد. این الزامات عبارتند از : حمایت مدیریت ارشد با ارائه آموزشهای اولیه به کاربران سیستم آموزش الکترونیک، تعیین موضوعات و اهداف برای کارکنان سازمان ، در نظر گرفتن فرهنگ یادگیری در سازمان ،‌تبادل نظر در سازمان، تشکیل تیم های تخصصی جهت برنامه های آموزش مجازی و … . اما سازمانها برای اجرای این روش با مشکلاتی مربوط به نبود جایگاه مناسب آموزش الکترونیک ، مشکلات فنی ( سخت افزاری و نرم افزاری و شبکه ) مشکلات مربوط به تعیین اهداف و اولویت بندی آنها و … مواجه هستند. بر این اساس سازمانها باید استراتژی‌های خود را در زمینه آموزش وتوسعه منابع انسانی تدوین ومطالعات جامع تحلیلی وتطبیقی در زمینه‌ آموزش مجازی انجام دهند. همچنین از تجارب سایر مؤسسات داخل وخارج در زمینه آموزش مجازی استفاده کنند و مدیریت آموزش وبرنامه‌‌‌ریزی هرسازمانی برای تهیه محتوای الکترونیک برای دوره‌های آموزشی تحلیل وبررسی لازم را به عمل آورد.

مقدمه

امروزه درعرصه فعالیتهای اقتصادی، رقابت بسیار فشرده است و موفقیت در آن، مستلزم نوآوری در ارائه خدمات، تولیدات و سیستم های جدید است. از این رو در چنین شرایطی، سازمانها باید تغییرات را در فعالیتهای خود پیش بینی کنند و برای مواجه شدن با این مهم، راه حل مناسبی بیابند. از سوی دیگر نقش فناوری واعمال مدیریت اثر بخش در سازمانها مستلزم وجود کارکنانی اندیشمند، فرهیخته و کارآزموده است. به گفته دراکر کارکنان اینگونه موسسات باید “کارکنانی دانش مدار” باشند تا ضمن اثر بخش کردن نظام حاکم بر این سازمان ها ،امکان سازگاری با آن را نیز داشته باشند و نهایتاً باعث افزایش بهره وری در کل سیستم شوند.

– اهداف پژوهش

با توجه به هدف اصلی مطالعه حاضر که بررسی تجارب آموزش در موسسات داخل وخارج از کشور است، اهداف فرعی زیر دنبال شده ‌است:
– شناسایی موسسات ودانشگاههای داخل وخارج از کشور؛
– الزامات اجرای آموزش الکترونیک در سازمانها وموسسات؛
– چالشهای اجرای آموزش الکترونیک در سازمانها.

– روش تحقیق
در این روش با سند کاوی منابع فارسی ولاتین ،بازدید وجستجوی از ۲۰۰ سایت فارسی ولاتین در زمینه تجارب آموزش الکترونیک اطلاعات لازم جمع‌آوری و تحلیل شده است.

یافته‌های پژوهش
– آموزش مجازی در سازمانها و دانشگاهها
با بررسی بیش از ۲۰۰ وب سایت فارسی و لاتین باهدف شناسایی سازمانهایی که در داخل و خارج از کشور در زمینه آموزش الکترونیک فعالیت می کنند معلوم شد که درداخل کشور ۱۳ دانشگاه ( دانشگاه اینترنتی ایران ، تهران ، شیراز‌، علم و صنعت ، البرز ، علوم و حدیث ، صنعتی شریف، اصفهان، خواجه‌نصیر، شهید بهشتی، تربیت مدرس، قم، دانشگاه پیام‌نور ) و آموزش و پرورش خراسان،پنج موسسه ( آموزش زبان انگلیسی از راه دور، مرکز آموزشهای الکترونیک ، مرکز اسلامی از راه دور و واحد آموزش مجازی نیروی انتظامی و دانشگاه صنعت آب وبرق‌) ودو روستا ( روستای شاهکوه و قرن آباد ) در داخل کشور آموزش الکترونیک ارائه می‌دهند و وب سایت‌های خاص این نوع آموزش را در شبکه اینترنت ایجـاد کرده‌اند. در خارج از کشور به دلیل تعــداد بیشمار این دانشگاه و موسسات فقط دانشگاهها و موسسات مطرح در این زمینه معرفی شــــده‌اند که عبارتند از: چهــار دانشگاه (MIT ، دانشگاه مالایا ، آفریقای جنوبی‌، گواتمالا‌) و هشت موسسه مطرح (‌میتسوبیشی کاترپیلار، کداکGE ، IBM، Verizon ، HP، جنرال موتورز و … ) که دارای وب سایت‌هایی در زمینه آموزش الکترونیک هستند. این موسسات به جهت داشتن شعبات متعدد در سراسر جهان از این شیوه از آموزش برای توسعه نیروی انسانی خود استفاده می کنند.
دانشگاهها و مؤسسات کشور به طور میانگیـن فعالیـــت خود را در زمینه یادگیری الکتـــرونیک در خلال سالهای ۱۳۷۸-۱۳۷۷ آغاز کــرده‌اند، اما اولین واحد پیشقدم در راه انــدازی و استفاده از آمـــوزش از راه دور، در ایران دانشگاه پیام نور است که به صـــورت مختصر و در حد ابتدایی شـــروع به فعالیت کرد؛ دانشگاهــها و مــؤسسات خارج از کشور از اواخر دهه ۱۹۹۰ فعالیت خود را در زمینه آموزش الکترونیک آغاز کرده‌اند‌.
با توجه به اینکه تاریخچه آموزش مجازی در دنیا در میان سالهای ۱۸۵۰ تا ۱۹۰۰ میلادی آغاز شده و سیر ترقی، پیشرفت و گسترش آن همگام با توسعه وسایل ارتباط جمعی از جمله رادیو، تلویزیون و … بوده است، اما اجرای آموزش الکترونیک با مفهوم خاص آن از اواخر دهه ۱۹۹۰ در کشورهای اروپایی و آمریکا آغاز شده است.
اهداف عمده و عمومی مؤسسات و سازمانهای داخل و خارج کشور در به کارگیری فناوریهای نوین اطلاعاتی در جهت آموزش کارکنان و دانشجویان به شرح زیر است:
– ایجاد فرصتهای برابر تحصیل دانشگاهی در سراسر جهان خصوصاً در رشته های مرتبط با فناوری اطلاعات و ارتباطات؛