بررسی چالشهای موجود برای گسترش آموزش الکترونیکی در ایران

مقدمه :

امروزه درعرصه فعالیتهای آموزشی، علمی و اقتصادی، رقابت بسیار فشرده است و موفقیت در آن، مستلزم نوآوری در ارائه خدمات، تولیدات و سیستم های جدید است. از این رو در چنین شرایطی، سازمانها باید تغییرات را در فعالیتهای خود پیش بینی کنند و برای مواجه شدن با این مهم، راه حل مناسبی بیابند. از سوی دیگر نقش فناوری واعمال مدیریت اثر بخش در سازمانها مستلزم وجود کارکنانی اندیشمند، فرهیخته و کارآزموده است. به گفته دراکر کارکنان اینگونه موسسات باید “کارکنانی دانش مدار” باشند تا ضمن اثر بخش کردن نظام حاکم بر این سازمان ها ،امکان سازگاری با آن را نیز داشته باشند و نهایتاً باعث افزایش بهره وری در کل سیستم شوند.

برای اجرای آموزش به روش جدید مدیران سازمانها و مؤسسات باید مقدماتی را در سازمانها فراهم کنند. این مقدمات از الزامات اجرایی آموزش به روش جدید به شمار می‌رود که در یک نگاه کلی همه مراحل اجرایی این روش را به صورت همه جانبه در بر می گیرد و رعایت این مراحل سازمانها و مؤسسات را در اجرای این روش موفق می کند. در این قسمت الزامات این روش مورد بررسی قرار می‌گیرد.

در ادامه به بحث و بررسی مسائل مربوط به چالشهای موجود برای گسترش آموزش الکترونیکی در ایران می پردازیم .

 فصل اول – آموزش الکترونیک و شناخت آن 

• آموزش الکترونیکی چیست؟

روشهای نوین آموزش مبتنی بر فناوری با عناوین متفاوتی مانند روشهای جایگزین ، رسانه های نوین و چندرسانه ای ، رسانه دانش ، بهترین راه حل آموزشی و غیره خوانده شده است ، اما به نظر می رسد بهترین عبارت که تعریف جامع و (e-Learning ) کاملی از تمام نامهای مذکور باشد ، همان آموزش الکترونیکی است. هر چند آموزش الکترونیکی از فناوری شبکه گسترده جهانی (World Wide Web ) بهره می گیرد ، ولی به هیچ وجه به آن محدود نمی شود. در عرصه آموزش الکترونیکی ، علاوه بر آموزش بر مبنای وب ،آموزش غیرحضوری ،آموزش از راه دور ، تعلیم و تربیت از راه دور ، بازآموزی ،خودآموزی وآموزش بر مبنای رایانه ((Computer Based Training (CBT ) نیزمی توانند مطرح شوند. در این فصل به تعاریف مختلف ، ضرورتها ، مزایا و محدودیتهای آموزش الکترونیکی می پردازیم و اشکال متفاوت آن را بررسی    می کنیم.

۱-۱ تعریف آموزش الکترونیکی

آموزش الکترونیکی مجموعه وسیعی از نرم افزارهای کاربردی و روشهای آموزشی شامل آموزش مبتنی بر رایانه ، آموزش مبتنی بر وب ، کلاسهای درس مجازی وغیره است.

آموزش الکترونیکی به کمک رایانه هاازطریق رسانه های الکترونیکی ،اینترنت ،وب ،شبکه های سازمان یافته مثل اکسترانت و اینترانت وپخش ماهواره ای ، دیسک و نوارهای صوتی و DVD و CD-ROM سخت ، بسترهای چندرسانه ای مانند تصویری ارائه می شود. در واقع ، آموزش الکترونیکی آموزش از راه دور بر مبنای فناوری است. به عبارت دیگر ، محتوای دوره آموزشی با استفاده از انتقال صدا ، تصویرومتن ارائه می شودکه با بهرهگیری ازارتباط دوسویه بین افراد فراگیر و استاد یا بین فراگیران ، کیفیت ارائه دوره آموزشی به بالاترین سطح خودمی رسد.

استفاده از تجهیزات و امکانات پیشرفته تر ، امکان ارائه اطلاعات و دانش را با کیفیت بهتر و بالاترفراهم می سازد.مثلاً در کسب اطلاعات ازطریق وب ،هرچه پهنای باند ارسال داده ها بیشتر شود ، اطلاعات بیشتری دریافت می شود.

این شیوه آموزشی را آموزش Online (برخط) نیز می نامند که اساس آن ارسال متنها ، تصاویر ، گفتار آموزشی ، تمرینها ، امتحانها و نگهداری نتایج دوره آموزشی شامل نمرات و مطالب مهم آن است. برای تکمیل این نوع آموزش ، می توان از تصاویر متحرک ، شبیه سازی ، امکانات صوتی تصویری و غیره استفاده کرد. آموزش الکترونیکی به صورت دوره های همزمان (Synchron ) یا غیرهمزمان (Asynchron ) ارائه می کنند و به طور همزمان Log in می شود. درآموزش همزمان همه کاربران به طور مستقیم با یکدیگر در ارتباط اند. در حالی که درآموزش ناهمزمان ، ارتباط باتأخیر برقرار می شود مانند ارتباط با پست الکترونیکی.

حرف e در واژه آموزش الکترونیکی e-Learningاز دیدگاه کاربران چنین تعبیر می شود.

اکتشاف : exploration

برای فراگیران وب این شیوه آموزشی وسیله اکتشافی برای دستیابی به اقیانوسی از اطلاعات و منابع است.

تجربه : experience

وب می تواند تجربیات آموزشیِ همه جانبه و فراگیری را از آموزش همزمان ، سلسله مباحث متوالی و خودآموزها ، در اختیار فراگیران قرار دهد.

سرگرمی ومشغولیت: engagement

وب بافراهم ساختن رویکردهای خلاق آموزشی برای کاربران ، و ایجاد حس مشارکت و همکاری ، فراگیران را مشتاق و علاقه مند می سازد.

سهولت استفاده: ease of use

استفاده از وب نه تنها برای فراگیرانی که با قابلیتهای آن آشنا هستند ، بلکه برای فراهم آورندگان مطالب اینترنتی نیز ساده ، سهل و آسان است ، زیرا آنها می توانند به راحتی مطالب را در کلیه ساختارهای فنی همانند یونیکس و ویندوز… در اختیار کاربران قرار دهند.

اعطای قدرت انتخاب : empowerment

وب به کمک مجموعه ای از ابزارها ، فراگیران را قادر می سازد که بهترین روش یادگیری را از دیدگاه خود برگزینند.

می توان برای آموزش الکترونیکی تعاریف زیر را در نظر گرفت:

الف. آموزش الکترونیکی آموزش مبتنی بر فناوری است.

ب. آموزش الکترونیکی نقطه عطف و همگرایی آموزش و اینترنت است.

پ. آموزش الکترونیکی استفاده و بهرهگیری از فناوری شبکه برای طراحی ،ارائه ، انتخاب ، مدیریت و توسعه آموزش است.

ت. آموزش الکترونیکی به مفهوم آموزش راه اندازی شده با اینترنت است که می تواندمواردی نظیر ارائه مطالب درسی در قالبهای چندگانه ،مدیریت آموزشی و شبکه ای مرکب از فراگیران ، کارشناسان و تهیه کنندگان مطالب را دربرگیرد.

۱-۲ متادیتا یا فراداده یا ابرداده

اصطلاح “متا” از یک کلمه یونانی گرفته شده است و بیانگر چیزهایی است که بیش از ماهیت  خودشان هستند. متا دیتا یا فراداده ابزاری است که منبع اطلاعاتی را توصیف می کندو در واقع متادیتا داده ی ساخت یافته ای است که به تشریح جزئیات منبع داده می پردازد وقادر است تا مقادیر زیادی از این جزئیات متشابه را به صورت کاتالوگ های مجزا ذخیره و در صورت لزوم تسهیم نماید. کاربرد اصطلاح “متادیتا ” به حدود بیست سال پیش باز می گردد تا جایی که امروزه جز تفکیک ناپذیری از دنیای وب گردیده است. البته کاربرد مفاهیم اساسی متادیتا در ارتباط با مجموعه های اطلاعاتی سازمان یافته به مدتهای طولانی قبل از خلق اصطلاح آن باز می گردد. اولین گامها جهت توسعه متادیتا در خصوص فرا داده های کتابخانه ای برداشته شده است. این فراداده های کتابخانه ای شامل ایندکسها، چکیده ها، و فهرست رکورد های ایجاد شده بر اساس قوانین فهرستنویسی و استانداردهایی نظیر انگلو امریکن می باشند. مفاهیمی در خصوص تبیین مفهوم متادیتا به شرح ذیل توسط “گیلند و سواتلند” مطرح گردیده است.
– متادیتا تنها منحصر به شکل دیجیتالی نمی باشد،

– متا دیتا غالبا به توصیف یک شی اطلاعاتی می پردازد،

– متادیتا می تواند در بر گیرنده یک سری از منابع مختلف باشد،

– در طول توسعه یک شی اطلاعاتی  متادیتاهای مربوط به آن نیز توسعه پیدا می کنند،

– متادیتای یک شی اطلاعاتی در یک زمان واحد می تواند متادیتای شی اطلاعاتی دیگری قرار گیرد.

۱-۳ استفاده از متادیتا در محیط آموزش الکترونیکی

به دلیل کم حجم بودن متادیتاها در مقایسه با داده هایی که متادیتا به شرح آن می پردازد، قابلیت تهیه آن بسیار راحتتر است. با ساختن متادیتا و تسهیم آن با دیگر کاربران، اطلاعات مربوط به ماهیت داده ها به سهولت برای جویندگان آن دسترس پذیر می شود. در محیط آموزش الکترونیکی می توان در قسمت منابع آموزشی استفاده موثری از متادیتا ها بعمل آورد. در واقع با استفاده از متادیتاست که دانشگاههای مجازی ایران میتوانند منابع آموزشی خود را که به زبان فارسی زیر مجموعه متادیتاها قرار گرفته است به اشتراک گزارندو معضل کمبود منابع کمک آموزشی و منابع درسی به زبان فارسی را با به اشتراک گذاشتن تا حدودی حل نمایند. متادیتاها کشف داده ها را آسان تر کرده و تکرار و تکثیر و نسخه برداری از داده ها را ساده تر می کند. متا دیتاها به انواع مختلفی تقسیم میشوند همانند متادیتا های کتابخانه ای، جغرافیایی، آموزشی و غیره. متادیتای آموزشی می تواند دارای یک مولفه آموزشی از قبیل مجموعه ای از قوانین یک سیستم آموزشی که توسط داده تحت پوشش قرار می گیرد،را شامل شود. متادیتا قادر به توضیح داده های آموزشی، یک شبکه آموزشی مجازی و یا فهرست داده های فعال اینترنتی است. همچنین قادر است تا هر گونه داده غیرالکترونیکی مانند نقشه های کاغذی و یا داده های الکترونیکی خارج از خط (offline)از قبیل داده های ذخیره شده بر روی CD و سایر ابزارهای ذخیره را توصیف کند. وجود استانداردهای متنوع برای متادیتا تصویر کردن داده های مربوطه را در اتاقهای تبادل این داده در شبکه ممکن و همچنین فهرست سازی از این داده ها را مقدور می سازد.

از مهمترین اهداف آموزش الکترونیکی به اشتراک گذاشتن داده ها و استفاده مجدد از محتوای آموزشی   می باشد. در این میان سیستم مدیریت محتوای آموزشی LCMS (Learning Content Management System)  در سیستم یادگیری الکترونیکی یکی از مهمترین قسمتهای آن میباشد. در سیستم فوق و  همچنین درسیستم آزمون و ارزیابی( (Assessment،  نگهداری و ارائه محتویات دروس (ابرمتن،ابر داده، وچند رسانه ای ها) بایستی متناسب با سیستم آموزشی و بر اساس استانداردهای بین المللی باشد. درابزار تولید محتوا (Authoring Tool)  نیز استفاده از این استانداردهای رایج بین المللی ضروری مینماید.۶ در یادگیری الکترونیکی وجود متادیتا جهت  ایجاد پیوندهای لازم در کتابخانه های الکترونیکی و برقراری امکان استفاده از انواع پایگاه داده های متداول و امکان ایجاد مخزن نگهداری و اشتراک محتوا (Content Repository) از ضروریات است.

۱-۴ طراحی متادیتا در یک سیستم آموزشی الکترونیکی

طراحی متادیتا در یک سیستم آموزشی الکترونیکی نیازمند برنامه ریزی دقیقی است. محتوای آموزشی باید کاملاً با ساختار سیستم آموزشی و وب مطابقت داشته باشد. وقتی کاربری منبعی را پیدا می کند باید قادر باشد تا خیلی سریع آن را مرور کند. برای کاربردی تر شدن محتوای آموزشی و تاثیر هر چه بیشتر آن در جهت خدمت به اهداف آموزشی مورد نظر باید هم از جنبه بیرونی و هم از جنبه درونی برای ارتباط بین محتوا و متادیتاها تلاش کرد.  یکی از کاربردی ترین متادیتا ها در سیستم آموزش الکترونیکی متا دیتاهای کتابخانه ای است. که در واقع شامل منابع اطلاعاتی است برای آگاهی یا تسهیل دسترسی به منابع اطلاعاتی دیگر. طبقه بندی کردن متن ها ی آموزشی یک گونه متادیتا محسوب می شود روی این موضوع که از چه روشی برای طبقه بندی محتوای آموزشی سیستم استفاده کرد بایستی متمرکز شد.

توجه مهم :

*دوست عزیز در صورت نداشتن رمز پویا یا قطع بودن درگاه بانکی ، لطفا نام پروژه درخواستی خود را جهت هماهنگی برای دریافت شماره کارت واریزی و دریافت لینک دانلود، به واتساپ پشتیبانی سایت  ۰۹۳۹۲۷۶۱۶۳۰  ارسال کنید *(از ساعت ۸ الی ۲۳)

Related posts

• No related posts.