مقدمه :

آیا ترجمه، مفهوم متن اصلی را رسانده است؟
پاسخ درست به این پرسش در درجه ی نخست بستگی به این دارد که مترجم نه تنها به زبان خود از دید ادبی وارد باشد تا بتواند مفهومی را که از متن خارجی گرفته است به طرز درستی به زبان خود بیان کند، بلکه باید چه با معلومات اکتسابی خود در تحصیل زبانی که از آن ترجمه می کند و چه از راه کمک گرفتن از کتاب های فرهنگ، مفهوم درست متن را دریابد.
به عنوان مثال درست است که واژه ی “گره ناد” در زبان فرانسه به معنی انار و “گره نادیه” به معنی درخت انار است، ولی اولی به معنی نارنجک و دومی به معنی نارنجک انداز هم هست و مترجمی جمله ای فرانسوی را چنین ترجمه کرده بود: «دو درخت انار درراه فرانسه خشک می شدند» و حال آن که منظور نویسنده این بود: «دو نارنجک انداز به فرانسه برمی گشتند». اشتباه گرفتن نارنجک انداز با درخت انار بازمحملی دارد، ولی روشن نیست چرا مترجم فعل فرانسوی “برگشتن” را به “خشک شدن” ترجمه کرده است؟ لابد فکر کرده بوده که درخت که نمی تواند برگردد، پس منظور از برگشتن درخت، خشک شدن آن است. دیگر فکر نکرده بود که در راه فرانسه درخت اناری وجود ندارد.

۲– آیا لحن نویسنده حفظ شده است؟
نویسندگانهمه مثل هم نیستند و سبک نگارش و زبان ایشان به تناسب ویژگی های روحی وفکری و اخلاقی شان با هم فرق می کند. نیکوس کازانتساکیس نویسنده ی یونانی،آدمی بوده است شوخ و بذله گو و خوش طبع و خوش بیان. رومن رولان نویسنده یفرانسوی آدمی بوده است خشک و جدی. آناتول فرانتس مردی بوده است شیرین زبانولی همیشه در گفته هایش از نیش زدن و طنز و تمسخر دریغ نمی کرده است.نویسنده ای مانند سنت اگزوپری (نویسنده ی شازده کوچولو) طبعی حساس وشاعرانه داشته است و دیگری چنین خصوصیاتی نداشته است.
این ویژگی هایروحی و فکری و ذوقی نویسندگان بی شک در نوشته های آنان بازتاب می یابد. وبه عنوان مثال اگر شما به آثار نیکوس کازانتساکیس مانند “آزادی یا مرگ” یا”مسیح باز مصلوب” یا “زوربای یونانی” نگاه کنید پی می برید که شوخ طبعی ولوندی از سر تا پای کلمات او می ریزد.
بر عکس، اگر کناب “مهاتما گاندی”اثر رومن رولان یا یکی دیگر از کارهای او را بخوانید، می بینید که آنبزرگوار اندک لحن شوخی و مسخرگی یا شیرین زبانی و طنز گویی در گفتار وقلمش نیست و عین مطلب مورد نظرش را خشک و بی پیرایه به روی کاغذ آوردهاست. یا اگر “جزیره ی پنگوئن ها”ی آناتول فرانس را بخوانید، می بینید کهآن مرد چه اندازه طنز و تمسخر در گفتار و در نوشته هایش دارد.
مترجمموفق آن است که در ترجمه اش بتواند همان خصیصه های گفته شده ی مربوط به هرنویسنده را حفظ کند و لحن ترجمه اش در ترجمه ی اثری از مثلن آناتول فرانتسبا مارسل پروست فرق داشته باشد.
مترجم ممکن است متن را فهمیده باشد،ولی لحن کلام را درنیافته باشد. ما در فارسی مثلی داریم که می گوییم بفرماو بنشین و بتمرگ هر سه به یک معنی است، ولی میان لحن کلام “بفرما” با لحن”بتمرگ” زمین تا آسمان فرق است. حال اگر مترجم محترم “بفرما” را “بنشین”یا “بتمرگ” یا برعکس، ترجمه کند، مفهوم متن را رسانده ولی لحن متن اصلی رامراعات نکرده است.

۳– آیا مترجم زبان خاص و متناسب با متن را دریافته است؟
نویسندهای چون سروانتس که چهار صد سال پیش می زیسته یا چون بوکاچیو که هم دوره یحافظ و مولانا عبید بوده است، یا رابله ی فرانسوی یا شکسپیر انگلیسی درزمان هایی می زیسته اند که نثر آن ها با نثر امروزی فرق داشته است. چنانکه نثر مرزبان نامه یا کلیله و دمنه یا گلستان سعدی با نثر معاصر ما مثلنبا نوشته های محمد حجاری یا بزرگ علوی یا جمال زاده فرق دارد. من اگر “دنکیشوت” سروانتس که مربوط به چهار سال پیش است یا “دکامرون” بوکاچیو که درششصد سال پیش نوشته شده است را با همان نثر و زبانی ترجمه کرده بودم کهمثلن “شازده کوچولو”ی سنت اگزوپری یا “نان و شراب” اینیاتسیو سیلونه راترجمه کرده ام، بدون شک ترجمه ی موفقی نمی شد. این جا است که مترجم تواناآقای نجف دریابندری در یکی از نوشته هایشان به این نکته اشاره کرده و گفتهاست که: «محمد قاضی در ترجمه ی “دن کیشوت” زبان خاص متناسب با متن رادریافته است». حتا در میان آثار نویسندگان هم دوره نیز اختلاف زبان وجوددارد.
یک نویسنده ادبی و کتابی می نویسد، دیگری عامیانه یا به اصطلاح”آرگو” می نویسد. یکی نثرش زیبا و شاعرانه است و دیگری خشک و روزنامه ایاست. مترجم باید حواسش را جمع کند و زبان متناسب با نوشته ی اصلی رابیابد. رعایت این نکات است که ترجمه را از حالت فن و حرفه ی صرف بودن درمی آورد و به آن جنبه ی هنری می دهد و بدین ترتیب هر خواننده ای از خواندناین ترجمه ها پی می برد که زبان نویسندگان مختلف با هم فرق داشته است.

فایل کامل این تحقیق ۱۰ صفحه بصورت ورد WORD مرتب و فونت بندی شده می باشد.
در تمامی ساعات شبانه روز >> پرداخت آنلاین و دانلود آنلاین پروژه