عنوان مقاله

+

مقاله

فهرست/چکیده

+

چکیده:
در کشورهای در حال توسعه از جمله ایران مهاجرت از روستا به شهر در زمره مهم ترین مسائل اجتماعی،اقتصادی و سیاسی به شمار می اید.مهاجرت هم در مبدا و هم در مقصد مسائل و مشکلاتی از جمله تغییر در ترکیب و ساخت جمعیت،اشتغال ، بیکاری،سطح دستمزدها،درامد سرانه ، بروز نابسامانی های متعدد ناشی از فشار بر منابع و امکانات محدود جوامع شهری، تخلیه روستاها و تخریب انها و… را به وجود می اورد و نتیجه نهایی مهاجرت از روستا به شهر،نابودی کامل شکوفایی ملی و بر هم خوردن تعادل و توازن منطقه ای است.
پروژه حاضر با هدف سنجش بررسی انگیزه مهاجرت روستاییان به شهر انجام شده است.این پروژه با روش توصیفی از نوع پیمایش و با استفاده از پرسشنامه انجام شده است.
تجزیه و تحلیل اطلاعات به دست امده با استفاده از نرم افزار spss انجام شده است و با استفاده از ازمون خی دو تحلیل و استنباط اماری انجام گرفته است.
از مطالب ارائه شده در این پروژه که به منظور تحلیل علت مهاجرت روستائیان انجام گرفته است میتوان نتیجه گرفت علی رغم اینکه کلیه عوامل اقتصادی،اجتماعی،فرهنگی به طوری هماهنگ و ترکیبی در میل به کوچ روستائیان تاثیر گذار است، رفع نیازمندیها و مشکلات اقتصادی منجمله رفع بیکاری، اشتغال زایی و کسب درامد در مراکز شهری از مهمترین عوامل موثر بر مهاجرت خانوارهای نمونه به شهرها بوده است.همچنین ارتباط معناداری بین مشکلات اقتصادی روستائیان و مهاجرت انها به دیگر سکونتگاه ها وجود دارد.
واژگان کلیدی:مهاجرت/مهاجرت روستا-شهری/روستا/شهر/حاشیه نشینی
 
تاریخچه پیدایش مهاجرت چندان روشن نیست. بشر در طول تاریخ همواره در حال حرکت و جابجایی بوده است. انسان اولیه به دلایل مختلف از جمله بهبود بخشیدن به وضعیت زندگی ،حس تنوع طلبی ،اجبار و عوامل سیاسی و…به تغییر محل سکونت خود می پرداخته است،اما این جابجایی ها با آنچه ما امروزه شاهد آن هستیم کاملاً متفاوت می باشد. ازآنجایی که در گذشته رشد جمعیت و در نتیجه جابجایی انسانها در مقیاس بسیار کوچکتری صورت می گرفت  تأثیر این مهاجرت ها بر ساختار اقتصادی،اجتماعی و دموگرافیک مناطق مبدأ و مقصد چندان قابل ملاحظه نبوده و حتی امری طبیعی و بعضاً مفید تلقی می شده است، اما از اوایل قرن نوزدهم، مهاجرت و به خصوص مهاجرت از روستا به شهربه عنوان یک پدیده اجتماعی مهم نمایان شد و لذا به طرز جدیدی مورد توجه صاحبنظران، اندیشمندان و جامعه شناسان قرار گرفت. (جمشیدیها/ علی بابایی, ۱۳۸۱)
رولان ماسپتیول نتیجه نهایی مهاجرت را چنین می دید،نابودی کامل شکوفایی ملی و از دست دادن ازادی  چرا که انحطاط روستا به مثابه انحطاط تمدن است تمدنی که ضامن قانون شهروند و حفظ حرمت ازادی انسانی است. (پتیه/ترجمه مومنی کاشی, ۱۳۶۹, ص. ۴۴)
فردیناند تونیس مهاجرت را: فرایند شهرنشینی گذار از اجتماع روستایی به جامعه شهری که پیامدهای بسیار متنوعی داشته و نوعی حرکت ارتباطات سنتی و تبدیل آن به ارتباطات نو و مدرن در زندگی افراد دانسته است. وی در این تحول نقش وسایل ارتباط جمعی و افکارعمومی را بسیار بااهمیت دانسته است. در تعریف دیگرمهاجرت  شکلی  از تحرک جغرافیایی  یا مکانی  جمعیت  است که بین دو  واحد جغرافیایی انجام  می گیرد . این تحرک باید  به  تغییر محل  اقامت معمولی  فرد از  مبدا و یا محل اقامت قبل از مهاجرت وی  به مقصد یا محل اقامت جدید  بینجامد . مهاجرت یکی از پدیده های مهم جمعیتی است که امروزه ،به خصوص در کشورهای جهان سوم مورد توجه است. افزایش سریع جمعیت شهرها،نبود امکانات شهری متناسب ، ایجاد محله های حاشیه نشینی ،فقر و کمبود بهداشت گریبانگیر اکثرکشورهای جهان سوم است. (طاهرخوانی, ۱۳۸۰) 
 ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﮔﺴـﺘﺮدﮔﻲ ﻣﻬـﺎﺟﺮت در دﻧﻴﺎی اﻣﺮوز، ﻫﻤﻪ ﺟﻮاﻣﻊ ﺑﺸﺮی ﺑﻨﺤﻮی ﺑﺎ ﭼﺎﻟﺶ ﻣﻬﺎﺟﺮت ﺑﺨﺼﻮص ﻣﻬﺎﺟﺮت ﺟﻮاﻧـﺎن از روﺳﺘﺎ ﺑﻪ ﺷﻬﺮﻫﺎ ﻣﻮاﺟﻪ ﻫﺴﺘﻨﺪ. (سجادپور, ۱۳۸۴)
ﭘﺪﻳﺪه ﻣﻬﺎﺟﺮت ﻫﻢ در ﻛﺸﻮرﻫﺎی ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻳﺎﻓﺘﻪ و ﻫﻢ در ﻛﺸـﻮرﻫﺎی در ﺣـﺎل ﺗﻮﺳـﻌﻪوﺟﻮد دارد؛ ﻟﻴﻜﻦ ﻧﻮع و ﻣﺎﻫﻴﺖ اﻳﻦ ﻣﻬﺎﺟﺮتﻫﺎ ﻣﺘﻔﺎوت اﺳﺖ. ﺟﺰ در ﻣﻮرد ﻣﻬﺎﺟﺮتﻫـﺎ یا اﺟﺒﺎری ﻛﻪ در اﺛﺮ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺳﻴﺎﺳﻲ ﻳﺎ ﺣﻮادث ﻃﺒﻴﻌﻲ ﺻﻮرت ﻣـﻲﮔﻴـﺮد، ﺗﻤـﺎﻣﻲ ﺷـﻮاﻫﺪ وﻣﺪارک ﺣﺎﻛﻲ از آن اﺳﺖ ﻛﻪ ﺟﻮاﻧﺎن ﺑﻴﺶ از دﻳﮕﺮ ﮔـﺮوهﻫـﺎی ﺳـﻨﻲ، ﺗـﻦ ﺑـﻪ ﻣﻬـﺎﺟﺮتﻣﻲدﻫﻨﺪ و در ﻃﻮﻻﻧﻲ ﻣﺪت ﺑﺎ ﻣﻬﺎﺟﺮت آﻧﺎن ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻧﺴـﻞ در ﺟﺎﻣﻌـﻪ ﻛـﺎﻫﺶ ﻳﺎﺑﺪ (اسکلدون/ترجمه وجدانی, ۱۳۸۱)
ﻏﺎﻟﺒﺎً در ﻛﺸﻮرﻫﺎی در ﺣﺎل ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺟﻬﺎن، ﻣﻬﺎﺟﺮت روﺳﺘﺎﻳﻴﺎن ﺑﻪ ﺷﻬﺮﻫﺎ، در درﺟـﻪ اول ﺑﻪ ﺳﻮی ﺷﻬﺮﻫﺎی ﭘﺎﻳﺘﺨﺘﻲ ﺑﻮده، در واﻗـﻊ ﻣﻬـﻢﺗـﺮﻳﻦ ﻧـﻮع ﻣﻬـﺎﺟﺮت درونﻣﺮزی داوﻃﻠﺒﺎﻧﻪ، ﻣﻬﺎﺟﺮتﻫﺎی روﺳﺘﺎﻳﻴﺎن ﺑﻪ ﺷﻬﺮﻫﺎ ﺑﻮده ﻛﻪ ﭘﺎﺳﺨﻲ ﺑﻪ ﻋﻠﻞ و اﻧﮕﻴﺰهﻫﺎی اﻗﺘﺼﺎدی ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ. (بهفروز, ۱۳۷۴)
در کشورهای در حال توسعه و از جمله ایران، مهاجرت از روستا به شهر در زمره مهمترین مسائل اجتماعی و اقتصادی به شمار می آید. این مهاجران هم در مبدأ و هم در مقصد مسائل و مشکلاتی از جمله؛ بروز نابسامانی های متعدد ناشی از فشار بر منابع و امکانات محدود جوامع شهری ،  بیکاری و کم کاری ، کمبود فضای زیستی و آموزشی ، آلودگی هوا و محیط زیست، سالخوردگی و زنانه شدن نیروی کار کشاورزی ، تخلیه روستاها و غیره را به وجود می آورند. (اوبرای, ۱۳۷۰)
مهاجرت های روستایی عموما از عدم زیرساخت های اقتصادی و صفات زیر بنایی مناسب در روستاها از یک سو و انتظار درامد و اشتغال بهتر به همراه وجود خدمات و تسهیلات رفاهی ،اموزشی وبهداشتی برتر در شهرها از سوی دیگر متاثر میگردد از طرفی نیز تسلط یک سویه شهر به روستا در طی دهه اخیر به خصوص در ایران بعد از اصلاحات ارضی موجب به هم خوردن روابط متقابل شهر و روستا گردید و وابستگی متقابلی که در کارکردهای اقتصادی/اجتماعی و فرهنگی داشتند از بین رفته و در حال حاضر به تضعیف هرچه بیشتر روستا از نظر بنیه اقتصادی و توسعه برتر شهری به نسبت جلوه انجامیده است و این امر نه تنها زمینه مهاجرت های روستایی –شهری را فراهم کرده بلکه ان را تشدید نموده است. (اذانی/بوستانی, ۱۳۹۰)
انچه که در فرایند مهاجرتی قابل تامل است،چرایی علل و انگیزه های مهاجرت روستاییان به سمت مراکز شهری می باشد چرا که بسته به ویژگی های طبیعی ،شرایط اقتصادی-اجتماعی و همچنین تفاوت های تاریخی،قومی و فرهنگی روستائیان دست به نقل مکان به شهرها می زنند به عبارت دیگر وجود عوامل مهمی از قبیل بروز مخاطرات محیطی(خشکسالی،سیل،زلزله)،رفع نیازهای زیستی،دسترسی به امکانات و تسهیلات معیشتی-رفاهی به همراه دستیابی به شغل جدید و درامد بیشتر،رفع فقر و بیکاری، بالا بردن سطح فرهنگ و تمایل به زندگی در نقاط خاص، براوردن احتیاجات اجتماعی همچون تحصیل از مهم ترین انگیزه های مهاجرت روستائیان به دیگر مراکز سکونتگاهی کشور محسوب می شود. (سجادی/ابراهیم زاده/شمس الدینی, ۱۳۹۰)
 

فهرست مطالب انگیزه های مهاجرت روستائیان:

چکیده
فصل اول: طرح تحقیق
۱-۱ بیان مساله
۲-۱ اهمیت و ضرورت تحقیق
۳-۱ اهداف تحقیق
۴-۱ سوالات سر اغازین
۵-۱ فرضیات تحقیق
۶-۱ واژگان کلیدی
فصل دوم: طرح نظری
۱-۲مقدمه
۲-۲ تعریف مفاهیم کلیدی
۱-۲-۲ مفهوم مهاجرت
۲-۲-۲ مفهوم مهاجرت روستا-شهری
۳-۲-۲ مفهوم روستا
۴-۲-۲ مفهوم شهر
۵-۲-۲ مفهوم حاشیه نشینی
۳-۲ پیشینه تجربی
۱-۳-۲ جمع بندی پیشینه تجربی
۴-۲ پیشینه نظری
۱-۴-۲  نظر روانشتاین
۲-۴-۲ نظریه اقتصادی مهاجرت تودارو
۳-۴-۲  نظریه سرمایه گذاری لاری شاستاد
۴-۴-۲ نظریه الگوی اقتصادی دو بخشی لوئیس
۵-۴-۲ نظریه اورت.اس.لی 
۶-۴-۲ نظریه زیمپ و استافر
۷-۴-۲  نظریه کارکردگرایان
۸-۴-۲ نظریه وابستگی مهاجرت
۹-۴-۲ مدل سیستمی
۱۰-۴-۲ مدل شبکه ای
۱۱-۴-۲مدل رفتاری
۱۲-۴-۲ جمع بندی پیشینه نظری
۵-۲ چارچوب نظری
۱-۵-۲  نظریه اقتصادی تودارو
 ۶-۲ تعریف منتخب
۷-۲  مدل تحلیلی تحقیق
فصل سوم: روش تحقیق
۱-۳ مقدمه
۲-۳ انواع روش تحقیق
۳-۳  موضوع مشاهده
۴-۳ چگونگی مشاهده
۱-۴-۳ ابزار گرد اوری داده ها
۵-۳ میدان مشاهده
۱-۵-۳ جامعه اماری
۲-۵-۳ روش نمونه گیری
۳-۵-۳ حجم نمونه
فصل چهارم: یافته های تحقیق
فصل پنجم: نتایج تحقیق
۱-۵ مقدمه 
۲-۵ ضرورت توجه به مهاجرت
۳-۵ نتیجه گیری
۴-۵ تنگناها
۵-۵ راهکارها
پیوست
منابع

======