کاربرد زئولیت طبیعی (کلینوپتیلولیت) در کشاورزی و باغات

 کاربرد زئولیت طبیعی (کلینوپتیلولیت) در کشاورزی و باغات زئولیت ها بطور فزاینده ای در موارد مختلف از قبیل صنعت، کشاورزی، حفاظت محیط زیست و حتی پزشکی مورد استفاده واقع شده است. ذخایر عظیمی از آن در کشور های مختلف از قبیل آمریکا، روسیه، ژاپن، ایتالی، آفریقای جنوبی، هانگری و بلغارستان وجود دارد که پتانسیل تولید دارند. در سال ۲۰۰۱ مصرف زئولیت ۵/۳ میلیون تن گزارش شده است که ۱۸% آن بر آمده از منابع طبیعی بوده و مابقی تریبی بوده است.

بیش از ۴۰ نوع زئولیت از طرف محققان مختلف گزارش گردیده که رایج ترین آن در کشاورزی کلینوپتیلولیت می باشد، و این به خاطر درصد بالای جذب، تبادل یونی بالا، کاتالیزگر بودن و ظرفیت پسابش آن بوده است. بنابر این از آن به عنوان ترویج دهنده ی رشد گیاه و بهبود دهنده ی خاصیت کود های شیمیایی استفاده می شود. زئولیت نیتروژن با ارزش آنه را در خود جذب نموده و کیفیت آنها را بهبود می بخشد، همچنین از آنها می توان به عنوان الک مولکولی یا وسیله ی فیلتراسیون استفاده نمود.

زئولیت ها وظایف زیادی دارند؛ مثل تبادل یون، فیلتراسیون، گند زدایی یا بو زدایی، الک شیمیایی، تصفیه ی آب و جذب گاز. بنابر این در کشاورزی کاربرد بیشماری دارد. از این قبیل است: سله شکنی، پایا سازی خاک، تشکیل مواد، خوشرنگ کردن محصولات با خاصیت ضد فساد، فلور زدایی زباله های صنعتی، تثبیت فسفات، خنثی سازی زباله های اسیدی، پاکسازی فاضلاب ها و … .

زئولیت کلینوپتیلولیت به راحتی آمونیاک و سایر گازهای سمی را از آب و هوا می گیرد و می تواند به راحتی در آب پخش شود بدون اینکه ضرری برای آن داشته باشد.

زئولیت قادر است بالاتر از ۶۵% وزن خود آب جذب نماید، این به خاطر تخلخل ساختار کریستالی آن است که در دوران کمبود رطوبت، آن را بصورت طولانی مدت در خود نگه داشته در اختیار ریشه قرار می دهد. برخلاف سایر اصلاح کننده های خاک (نظیر آهک) زئولیت سریعا در خاک تجزیه نمی شود. بلکه در خاک  مانده (بصورت تجزی نشده) و مواد مغذی آن را بهبود می بخشد بنابراین در اثر ذخیره ی آن مواد در بخش ریشه نیاز خاک به آب و سایر کود ها را بطور قابل ملاحظه ای کاهش می دهد.

  مزیت های مصرف

زئولیت در کشاورزی باعث اصلاح تاثیر کود های شیمیایی می شود و بهتر است با سایر کودهای شیمیایی ترکیب گردد. در این صورت باعث رشد بهتر گیاه و در نتیجه باعث افزایش بازده محصول می کردد.

زئولیت بطور موفقیت آمیز در سطح گسترده ای از مزارع غلات، سبزیجات، باغات انگور و سایر میوه جات استفاده شده است. مصرف زئولیت باعث جذب مواد ارزشمندی از قبیل نیتروژن(N)، پتاسیم (K)، کلسیم، منیزیم و سایر عناصر در بخش ریشه می شود و در مواقع نیاز آن را در اختیار گیاه قرار می دهد.

مقدار بیشتری از کود های شیمیایی معمولا در اثر تبخیر یا تراوش، در اختیار ریشه قرار نمی گیرد و این در خاک های ماسه ای بسیار مشهود است. بنابراین یکی از مزیت های زئولیت در آنگونه خاک ها جلوگیری از هدر رفتن مواد مغذی آنها و در نتیجه باعث افزایش رشد گیاه است. حال به جایگاه زئولیت در کشاورزی و مزیت های آن که در بالا مقدمتا آورده شد، فهرست وار اشاره می شود: