مقدمه :

بهداشت مادر و کودک
قبل از اینکه وارد بحث اصل شویم بهتر است تا تعریفی از بهداشت مادر و کودک داده شود تا بیشتر به اهمیت آن پی ببریم.بهداشت مادر و کودک رشته ای است از بهداشت عمومی که مراقبت و محافظت کامل از زنان و کودکان را با هدف تأمین نگه داری و ارتقا سطح سلامت جسمی روانی و اجتماعی آنان از طریق خدمات بهداشتی پزشکی و تغذیه ای و بهزیستی بر عهده دارد.

اهمیت بهداشت خانواده:
اهمیت هر قسمت از خدمات بهداشتی نسبت به جمعیت تحت پوشش آن قسمت مشخص میشود وچون بهداشت مادر و کودک بیش از نیمی از جمعیت را تحت پوشش قرار دهد دارای اهمیت ویژه ای است.ناگفته نماند کهطبق تقسیم بندی بهداشت مدارس نیز جزیی از بهداشت مادر و کودک بحساب می آید.با مقدمه فوق به اهمیت بهداشت مادر و کودک پی میبریم و برای بیشتر مشخص کردن اهمیت آن نکات زیر نیز مورد توجه قرار میگیرد :
۱:آسیب پذیر بودن مادران و کودکان در مقابل نارساییهای تغذیه و حساسیت آنها در برابر بیماریها با توجه به وضعیت فوق العاده مادران باردار و شیرده و نیز رشد سریع جنین وکودک.

۲:کودکان امروز سازندگان جامعه فردا ومدیران آن هستند لذا تأمین سلامت آنان که جدا از سلامت مادران نیست یک سرمایه گذاری مطمِِین و پر ثمر برای فردای کشور است.

۳:کاهش میزان مرگ و میر کودکان:میزان مرگ و میر کودکان بهترین شاخص وضع اقتضادی و اجتماعی و بهداشتی جهان است و بهترین شاخص برای سنجش وضع بهداشت یک جامعه نیز میباشد.میزان مرگ و میر کودکان در مناطق در حال توسعه از سه تا ده برابر کشورهای صنعتی شده اروپا و آمریکای شمالی است و مرگ میر کودکان در سنین قبل از مدرسه ممکن است تا سی حتی پنجاه برابر این کشورها باشد.
به این نکته باید توجه کرد که رسالت بهداشت مادر و کودک تنها در پایین آوردن مرگ و میر کودکان خلاصه نشده باشد.

۴:کاهش مرگ و میر مادران:این میزان نیز که مرگ و میر مادران را در ارتباط با عوارض زایمان یا عوارض حاملگی نشان میدهد مورد توجه بهداشت ماد و کودک است و یکی از ثمرات اجرای مراقبتهای دوران حاملگی وزایمان کاهش این میزان است.

اهداف اصلی بهداشت مادر و کودک:
اهداف اصلی عبارتند از:
۱:کاهش میزان مرگ و میر مادران وکودکان از طریق:
‌‌ـ آموزش مادران در مورد مسایل خانواده حاملگی و بچه داری و شیر دادن به نوزادان وشیر خواران ونیز آموزش بهداشت همگانی واکسیناسیون بموقع وکامل کودکان.
ـ کنترل رشد وتکامل شیر خواران
ـ درمان بیماریهای شایع کودکان
ـ امکان فاصله گذاری منطقی بین تولد کودکان از طرق مشروع
ـ ارایه کمکهای غذایی به مادران و کودکان

۲:فراهم نمودن حداقل امکانات لازم برای زایمان

۳:به حداقل رساندن عوارض دوران بارداری و بعد از زایمان

۴:جلوگیری از سقطهایناشی از حاملگی های ناخواسته

۵:کوشش در جهت جلوگیری از معلولیتها و ارایه کمکهای مشاوره ای و پزشکی به خانواده هایی که امکان تولد فرزند معیوب در آن خانواده ها وجود دارد.

دامنه خدمات بهداشت مادر و کودک :   

به طور کلی میتوان گفت خدمات بهداشت مادر و کودک از قبل از ازدواج یک زن و یک مرد شروع  و حداقل تا پایان دوران بلوغ در آنان ختم میگردد لذا مراحل زیر را شامل میشود:

۱:بهداشت پیش از ازدواج

۲:مراقبتهای دوران بارداری

۳:مراقبتهای دوران زایمان

۴:مراقبتهای پس از زایمان

۵:تنظیم خانواده

۶:مراقبتهای کودکان شامل :

الف ـ دوران نوزادی(از تولد تا پایان هفته۴ بعد از تولد)

ب ـ دوران شیر خوارگی(از صفر تا یکسالگی)

ج ـ دوران قبل از مدرسه(ازآغاز۲سالگی تا۵سالگی)

د ـ دوران قبل از بلوغ(دختران از۱۰تا۱۱سالگی ـ پسران از۱۲ تا۱۳سالگی)

ه ـ دوران نوجوانی و بلوغ(دختران از۱۲ تا ۱۷سالگی ـ پسران از۱۴ تا ۱۹ سالگی)

۷: مراقبت های کودکان معلول و دشوار و عقب افتاده

مراقبت از نوزادان کودکان:                   

در مراقبتهای نوزادان و کودکان هدف تأمین امکانات رشد و نمو طبیعی از جنبه های جسمی و روانی و اجتماعی است.البته نباید از نظر دور داشت که تأمین امکانات رشد و نمو طبیعی محدودیتهایی از نظرساختمان بدنی و رشد مغزی وغیره دارد و در واقع   هدف از مراقبتهای این مرحله فراهم نمودن بهترین شرایط رشد و نمو است.

نکات زیر را میتوان در این مبحث مورد توجه قرار داد:

۱:بررسی و تعقیب رشد و نمو کودک که مهمترین وسیله سنجش رشد کودک وزن او به هنگام تولد است.

لازم به تذکر است که در واقع رشد کیفی و افزایش تواناییها و مهارت در انجام اعمال حرکتی و تظاهرات اعمال ذهنی و حواس است و رشد در واقع حاکی از افزایش کمی در اعضای بدن است و لذا جدا کردن دو پدیده رشد به مفهوم کمی و نمو به مفهوم کیفی از یکدیگر میسر نیست.

۲:تشخیص انحراف رشد و نمو وبر طرف کردن آنها که کودک با وزن کمتر از۲۵۰۰ گرم در بدو تولد را کودک نارس میگویند.

۳:راهنمایی مادر و خانواده و کمک در خصوص تغذیه مناسب و احتیاجات غذایی کودک ۴:پیشگیری از بیماریهای قابل پیشگیری بوسیله واکسن نظیردیفتری ـ سیاه سرفه ـ کزاز فلج اطفال ـ سرخک و سل نیز پیشگیری از بیماریهای تغذیه ای نظیر کواشیو کور و اراسموس.

۵:تشخیص تمایلات غیر طبیعی رفتاری و روانی نظیر مکیدن انگشت و جویدن ناخن و دستکاری بینی و خوردن و جویدن چیزهای مختلف غیرخوراکی وخاک خوری و ترسها و اظطراب اطفال و نظایر آن .

۶:ایجاد عادات بهداشتی صحیح در مورد خواب،خوراک،حمام و توالت از طریق آموزش مادر و اعضای خانواده.

۷:تأمین امکانات قابل قبول و رضایت بخش از نظر مسکن ،  مدرسه، برنامه آموزشی و وسایل تفریحی و سرگرمی.

۸:آموزش بهداست به والدین و مربیلن در مورد مراقبت از کودک.

بهداشت مادر و کودک (مراقبتهای دوران بارداری)

مراقبتهای دوران بارداری شامل موارد زیر می باشد :

تشکیل پرونده و معاینه کامل خانم باردار از جمله معاینه قلب وریه :

پس از خوشامد گوئی به زن باردار از او خواهش کنید در محل مناسب و راحتی نزدیک شما بنشیند پس از معرفی و آشنائی با او اولین مراقبت را با پر کردن فرم مربوطه انجام دهید .

*اندازه گیری و کنترل منظم وزن و فشار خون و اندازه گیری قد:

در اولین مراجعه برای بدست آوردن نمایه توده بدنی زن باردار طبق این فرمول عمل می کنیم : وزن تقسیم بر قد ( به متر ) به توان دو ، که این کار جهت تشخیص مقدار افزایش وزن در طول دوران بارداری انجا م می شود.

با توجه به عدد به دست آمده افزایش وزن زن باردار به شکل زیر می باشد :

نمایه توده بدنی میزان مجاز افزایش وزن

۱۰تا ۲۰ (لاغر ) ۵/۱۲ تا ۱۸ کیلو گرم

۲۰ تا ۲۵ (طبیعی ) ۵/۱۱ تا ۱۶ کیلو گرم

۲۶ تا ۳۰ (چاق ) ۷ تا ۵/۱۱ کیلو گرم

۳۰ به بالا (خیلی چاق ) کمتر از ۷ کیلو گرم

اندازه گیری قد :

-شخص را بدون کفش در مقابل خط کش اندازه گیری قرار داده و یا جلوی متر نصب شده به حالت ایستاده قرار دهید بطوریکه صورتش به طرف شما قرار گیرد و شانه هایش صاف و پشت سرش با خط کش یا متر تماس پیدا کند .

-با خط کش کوچک و یا مداد که بر سرش قرار داده اید نمره مقابل را بخوانید .

اندازه گیری ارتفاع رحم وتعیین میزان رشد جنین :

برای این کار زن باردار به پشت دراز کشیده و پاها را به طرف شکم جمع و کمی باز نگه دارد ، در طرف چپ مادر ایستاده و دست راست خود را به آرامی در نقطه ای که فکر می کنید بالاترین حد رحم است بگذارید و با تمام سطح کف دست این کار را انجام دهید.

*معمولاّ از ماه سوم به بعد می توان اندازه رحم را کاملاّ از روی شکم به شرح زیر لمس کرد :

– در ماه چهارم ،قله رحم در حدود ۴ تا ۵ انگشت بالای ناحیه تناسلی( عانه ) است .

– در ماه پنجم، بین ناف و عانه .

– در ماه ششم،در ناحیه ناف .

– در ماه هفتم ،۳ پهنای انگشت بالای ناف

– در ماه هشتم ،۶ پهنای انگشت بالای ناف

– در ماه نهم ،زیر استخوان جناغ سینه

– در ماه آخر ۳ انگشت پائین تر از جناغ سینه

.

دانلود مقاله بهداشت مادر و کودک

.

فایل کامل این تحقیق ۳۰ صفحه بصورت ورد WORD  قابل ویرایش می باشد.
در تمامی ساعات شبانه روز >> پرداخت آنلاین و دانلود آنلاین پروژه